تعریف ضمانتنامه بانکی :
قرارداد یا سندی است که به موجب آن صادر کننده(ضامن) حسب درخواست متقاضی (مضمون عنه) تعهد میکند بدون هیچ قید و شرط در سررسید معین مبلغ معینی وجه نقد را به ذینفع (مضمون له) یا به حواله کرد او پرداخت کند.
بانک با صدور ضمانتنامه بانکی تعهد میکند در صورتیکه متعهد (ضمانتخواه) تعهدات پیش بینی شده موضوع ضمانتنامه را نپردازد و یا اینکه از انجام صحیح و به موقع تعهدات خود به هر علت خودداری کند، به مجرد اعلام ذینفع قبل از انقضای سررسید، مبلغ قید شده در ضمانتنامه را در وجه ذینفع بپردازد.
ضمانتنامههای بانکی غیرقابل انتقال بوده و فقط توسط ذینفع مندرج در متن ضمانتنامه قابل استفاده است.
انواع ضمانت نامه بانکی :
1- ضمانت نامههای مناقصه یا مزایده
سازمانها و مؤسسات دولتی برای خرید و فروش کالاهای خود به برگزاری مناقصه و مزایده میپردازند. هر کدام از شرکتکنندگان در مناقصه یا مزایده بههمراه پیشنهاد خود برای خرید یا فروش، ضمانتنامهای به نهاد برگزارکننده مناقصه ارائه میکند تا در صورت برنده شدن در مناقصه یا مزایده و انصراف از آن، ذینفع ضمانت نامه بتواند از آن استفاده کند.
2-ضمانت نامه ریالی تعهد پرداخت
این ضمانت نامهها به منظور انجام قبول پرداخت دیونی در سررسید معین از طرف بانک صادر میشوند.
3-ضمانت نامه گمرکی
وقتی کالایی وارد میشود درصورتی که واردکننده نتواند حقوق گمرکی را نقدی پرداخت کند،ضمانتنامههایی را نزد گمرک می سپارد و اگر نتواند مبالغ ضمانت نامه را پرداخت کند مشمول جریمه میشود .
4-ضمانت نامههای پیمان
مواردِ استفاده از این ضمانتنامهها وقتی است که دولت به عنوان کارفرما اجرای پروژههای عمرانی و تولیدی را به عهده پیمانکاران میگذارد.
5-ضمانت نامه حسن انجام تعهد
این نوع ضمانت نامه صادر میشود تا حسن انجام تعهدات در موعد مقرر را ضمانت کند و غالبا برای انجام تعهدات ناشی از امضا پیمان اخذ میشود.
6-ضمانت نامه پیش پرداخت
پس از امضای پیمان و قبول شرایط آن توسط پیمانکار، کارفرما جهت تجهیز کارگاه یا تکمیل لوازم مورد نیاز جهت عملیات درصدی از مبلغ مقرر شده را به پیمانکار پرداخت میکند و ضمانت نامهای با همین عنوان از پیمانکار میگیرد.
7-ضمانتنامه استرداد کسور وجه الضمان
کارفرما برای تضمین حسن انجام کار، مبالغی را از پیمانکار دریافت میکندکه ده درصد از صورت وضعیت است.
8-ضمانت نامه ریالی حسن انجام کار
پس از پایان عملیات و انجام پروژه، کارفرما از پیمانکار ضمانت نامهای میگیرد جهت صحت انجام سلامت اجرای پروژه . این ضمانت نامه حسن انجام کار نامیده میشود.